Euthanasie of sedatie?

Palliatieve sedatie en euthanasie, wat is het verschil
Palliatieve sedatie en euthanasie worden vaak in een adem genoemd. Maar palliatieve sedatie en euthanasie zijn niet hetzelfde.

Euthanasie

Wanneer iemand ernstig ziek is, ontstaat vaak angst voor het lijden dat nog kan komen. Veel mensen geven aan dat ze dit niet willen meemaken. Ze bespreken al voor het zo ver is met hun (huis-) arts dat ze graag euthanasie willen, als het lijden voor hen ondraaglijk wordt. Wanneer dit moment is, hangt sterk af van de situatie. Het komt regelmatig voor dat mensen zeggen: als ik niet meer zelf naar de wc kan, of als ik niet meer kan praten, dan wil ik euthanasie. En als het dan zo ver is, verleggen ze alsnog hun grenzen, want dan blijken er toch nog steeds waardevolle momenten te zijn ondanks hun slechtere conditie.

Euthanasie moet nooit.

Tot het laatste moment kan iemand nog zeggen dat ze het niet willen. Zelfs als de dokter gekomen is om de euthanasie uit te voeren zal dat nog gevraagd worden: ‘wilt u het echt en wilt u het nu?’

Eerder sterven dan normaal
Bij euthanasie geeft de dokter medicijnen waardoor iemand overlijdt. Het is geen natuurlijke dood. Er wordt n.l. actief ingegrepen. Je hebt echter geen recht op euthanasie. Een dokter kan besluiten vanwege persoonlijke overwegingen om geen euthanasie uit te voeren. Iemand kan dan een andere arts zoeken. Om te voorkomen dat een patiënt dit moet doen in een periode van ernstig ziek zijn, is het verstandiger om dit al eerder te bespreken met de (huis)arts.

Wanneer kom je in aanmerking voor euthanasie?
Om voor euthanasie in aanmerking te komen moet iemand uitzichtloos en ondraaglijk lijden. Daarover zal een arts met je in gesprek gaan. Want wat is uitzichtloos en ondraaglijk lijden? Dat is persoonlijk en soms zijn er toch nog mogelijkheden om aan dat gevoel iets te doen. 

Een dokter die een euthanasie uitvoert
moet zich aan veel regels en de wet houden. Daarnaast moet hij of ze zeker weten dat je dit wilt en dat het geen bevlieging is of een besluit is dat je in paniek hebt genomen.Daarom is het belangrijk dat iemand een verklaring met de eigen wensen schrijft en deze regelmatig opnieuw ondertekent met een datum erbij.

De wens steeds weer herhalen
Ook is het belangrijk om deze wens vaker te bespreken met de eigen arts. Er komt dan steeds weer een opmerking daarover in het dossier. Dit geeft dan uiteindelijk ook aan dat iemand er goed over heeft nagedacht en vasthoudt aan de eerder genomen beslissing.

Onafhankelijke 2e arts
Als besloten is om over te gaan tot euthanasie, dan zal de (huis)arts aan een SCEN-arts vragen een gesprek met de patiënt te hebben. Een SCEN-arts is een speciaal opgeleide arts die kijkt of het verzoek tot euthanasie goed doordacht is en of de arts die het gaat uitvoeren een goede afweging heeft gemaakt. Als de toestemming van de SCEN-arts binnen is, dan wordt een afspraak gemaakt voor het moment van de euthanasie. Dan begint de periode waarin alle betrokkenen weten wanneer de patiënt gaat sterven.

De behandelend arts of de huisarts
zal uiteindelijk de euthanasie uitvoeren op een tijdstip dat met de patiënt (en naasten) wordt afgesproken

Palliatieve sedatie

Medisch handelen
Bij palliatieve sedatie gaat het niet om ingrijpen in een natuurlijk verlopend proces. Het is normaal medisch handelen. Er moeten klachten zijn die niet meer op een andere manier te behandelen zijn en als het sterven binnen maximaal twee weken verwacht wordt.

In diepe slaap brengen
Het kan bijvoorbeeld gaan om klachten zoals pijn, onrust, misselijkheid of benauwdheid. De dokter kan dan niets anders meer doen dan de patiënt in een diepe slaap brengen, zodat die niets meer meemaakt van wat er in het stervende lichaam gebeurt.

De dokter besluit
Als patiënt of familie ga je niet over deze beslissing, je kunt er wel om vragen. En natuurlijk wordt er wel over overlegd, maar de dokter zou zijn werk niet goed doen als hij de patiënt onnodig zou laten lijden. Het is een beslissing die vaak in goed overleg met de patiënt, de naasten en de dokter wordt genomen.

Dit kan soms wel dagen lang duren.
Voor de naasten kan het wachten op de dood moeilijk zijn, want dat wachten zijn we niet meer gewend. Maar het is ook goed om te weten dat de patiënt het allemaal niet meer meekrijgt en dat de natuur zijn gang gaat. Wat het moment van overlijden zal worden blijft bij palliatieve sedatie ongewis tot het eind. Dit zijn de belangrijkste verschillen tussen palliatieve sedatie en euthanasie:

Oppervlakkig of diep in slaap
Bij palliatieve sedatie kan iemand oppervlakkig of diep in slaap gebracht worden. Soms wordt de patiënt ondanks de medicatie toch weer wakker of blijft deze onrustig. In een lichaam dat zo ziek is, kan het soms moeilijk te voorspellen zijn wat medicijnen doen. De dokter moet dan zoeken naar de juiste dosering of het juiste middel. Dat vergt goed overleg met de naasten en de arts die de palliatieve sedatie begeleidt.

Niet sterft door de medicijnen
Een belangrijk verschil met euthanasie, is dat de patiënt niet sterft door de medicijnen.Al lijkt dit soms wel zo als het overlijden snel volgt na het toedienen van de medicatie. Maar dit is niet de opzet. Hier zit het grote onderscheid tussen palliatieve sedatie en euthanasie.Iemand die gesedeerd is,  eet en drinkt meestal al niet meer. Het stervensproces is gaande en uiteindelijk volgt de natuurlijke dood.

Palliatieve sedatie kan niet worden toegepast om bijvoorbeeld euthanasie te voorkomen.
Er moeten dus altijd klachten zijn die niet op een andere manier behandelbaar zijn. Sommige mensen willen niet in slaap gebracht (gesedeerd) worden door hun geloof. Dat is een serieus dilemma, de dokter moet iemand dan meer laten lijden dan medisch gezien nodig is. Het is belangrijk om hier goed met elkaar over te spreken en zo te werken aan de best mogelijke ondersteuning van het stervensproces.

Euthanasie, enkele conclusies

• Veel artsen vinden euthanasie niet prettig, gedoe of zijn daar op geloofsovertuiging op tegen.
• Euthanasie vraag veel papierwerk en risico’s.
• Een patiënt kan vragen om Euthanasie maar het proces is wel gebonden aan strakke regels.
• Bij euthanasie moet het duidelijk zijn dat de patiënt dit wilt!
• Is de patiënt niet meer aanspreekbaar? Alleen een recent op papier gezette euthanasiewens van de patiënt is dan doorslaggevend.
• De familie kan geen euthanasie vragen.
• Euthanasie kent een afgesproken tijd en kenmerkt zich door een snelle dood.
• Euthanasie kan worden toegepast op een moment dat het natuurlijke sterven nog weken, maanden of jaren op zich zou laten wachten.

Palliatieve sedatie
Bij palliatieve sedatie krijgt de patiënt kalmerende middelen. De verpleging kan ook stoppen met het geven van eten en drinken als dit door een arts besloten wordt.

• Palliatieve sedatie daarentegen kent een geleidelijk proces en kan nog dagen duren.
• Palliatieve sedatie is een behandeling die meestal door de arts wordt voorgesteld.
• Palliatieve  sedatie gebeurt vaak in samenspraak met verpleegkundigen, naasten en – en als mogelijk – de patiënt.
• Palliatieve sedatie is uitsluitend bedoeld voor de laatste twee weken van de stervensfase.

Belangrijke verschillen in de werkwijze!

• De arts moet euthanasie melden bij en laten toetsen door een Regionale Toetsingscommissie Euthanasie.
• Bij sedatie bestaat die verplichting niet.
• Bij de uitvoering van euthanasie is een tweede arts betrokken.
  De SCENARTS
• Bij sedatie bestaat die verplichting niet.
• Deze tweede arts moet de patiënt ook zien en spreken.
• Bij sedatie bestaat deze verplichting niet.