Omgaan met lymfoedeem
Oedeem
Oedeem is vocht op plaatsen in het lichaam waar vocht normaal niet of nauwelijks aanwezig is. Het kan voorkomen in een bepaald lichaamsdeel, een orgaan of over het hele lichaam. Vaak zit oedeem aan de voeten, benen en enkels. Meestal blijft er kuiltje achter als er zo’n tien seconden met de duim op de zwelling wordt gedrukt (pitting oedeem). Maar er bestaan ook vormen van oedeem waarbij een putje drukken niet mogelijk is. Veel mensen hebben last van het vasthouden van vocht. Dat wil niet altijd zeggen dat er een ziekte aanwezig is.
Voorbeelden van het ontstaan van oedeem:
- Oedeem kan te maken hebben met de lichaamshouding. (te lang in een houding);
- na het verwijderen van lymfeklieren (bijvoorbeeld in de oksel bij borstkanker);
- door een tropische infectieziekte;
- verminderde werking van de bloedvaten in het been;
- verminderde pompwerking van het hart (hartfalen). Het oedeem zit dan in de benen, de lever, buikholte en in en rond de longen;
- verminderde werking van de schildklier. Het oedeem bevindt zich dan meestal in de benen;
- ernstige ondervoeding door tekort aan eiwitten in het bloed. Vocht hoopt zich vooral op in de buikholte;
- nierziektes waarbij eiwitten verloren gaan in de urine. Vaak is het oedeem dan door het hele lichaam verspreid. Ook in het gezicht en de handen;
- ernstige leverziektes door de verminderde aanmaak van eiwitten. Vaak bevindt het vocht zich in de benen en in de buikholte;
- allergische reactie in het gezicht, de mond, tong en/of keel. Iemand kan stikken als dit oedeem in de mond- of keelholte voorkomt;
- sommige medicijnen kunnen ook oedeem veroorzaken, zoals corticosteroïden en oestrogenen en chemo’s.
Symptomen:
Oedeem in de benen kan een strak gespannen gevoel geven. De benen zien er dan ook dikker uit en schoenen passen niet meer goed. Sokken laten een afdruk achter in het been. Ook kunnen er sneller wondjes ontstaan die slecht genezen. Oedeem in de buikholte geeft buikpijn klachten, misselijkheid, moeilijke stoelgang en verminderde eetlust. Als er vocht in of rond de longen zit, dan geeft dit benauwdheid en kortademigheid. Vooral bij plat liggen. De patiënt kan dan roze slijm ophoesten. Bij bedlegerige mensen kan oedeem zich ophopen in de onderrug en billen.
Behandeling:
De behandeling van oedeem wordt verleend door een specialist in het ziekenhuis die kijkt naar de oorzaak. Bij een bekende oorzaak wordt de behandeling soms overgenomen door een huidtherapeut gespecialiseerd in oedeem. Elastische kousen kunnen een advies zijn. Maar meer bewegen kan ook helpen.
Wat kan een inloophuis betekenen
Als mensen klagen over oedeem, terwijl ze niet weten wat de oorzaak daarvan is. Dan kan een verwijzing naar een huidtherapeut een goed idee zijn.
Mijn eigen ervaring
De auteur leeft al meer dan 19 jaar met lymfoedeem en heeft gekozen om het lichaam het zelf te laten oplossen. Kousen helpen, maar zodra je ze uit hebt, loopt het lichaamsdeel gelijk weer vol. Ook het dragen is vervelend. Je hebt te maken met afzakken etc.
Doe je niets, dan wordt het lichaam aangemoedigd om toch wat te gaan ondernemen. Zo vindt het lichaam soms nieuwe wegen. Dit kun je dus uitproberen. Werkt het niet, dan blijft er weinig keuze over. Uiteraard moet het lichaam wel de tijd krijgen. Daarbij is ‘af en toe’ even geen kous, ook prettig.
Handige websites:
